چکیده:
با تداوم روند مثبت بازار در هفته گذشته، نشانه‌هایی از بهبود نسبی در وضعیت معاملات و بازگشت تدریجی اعتماد سرمایه‌گذاران نسبت به بازار سهام را شاهد بودیم. همزمان با روند صعودی بازار سهام، بهبود ارزش معاملات خرد نیز به نوعی نشانه‌ای از افزایش امیدواری در میان بسیاری از فعالین بازار بود. فعالینی که چند سال بسیار سخت و اسفناک را سپری کرده و نسبت به بازار سهام به شدت ناامید شده بودند. هرچند زیان چندساله سهام‌داران با رشد یک هفته‌ای یا حتی یک ماهه بازار جبران نخواهد شد اما تداوم در روند صعودی در کنار افزایش ارزش معاملات و ورود پول پرقدرت به بازار سهام می‌تواند باعث رونق دوباره این بازار شده و مجددا اعتماد و امید را به این بازار مولد و بسیار مهم برگرداند.
با وجود وضعیت نسبتا مناسب بازار سهام در هفته گذشته اما در روزهای پایانی هفته و به‌ویژه پس از بازگشایی نماد خودرو، شدت عرضه‌ها افزایش یافت و فشار فروش در برخی نمادهای بزرگ قابل توجه بود. با این وجود، واکنش بازار به این فشارها نسبتا منطقی بود و از هراس شدید یا خروج سنگین نقدینگی خبری نبود؛ نکته‌ای که نشان می‌دهد فضای روانی بازار در مقایسه با هفته‌های گذشته بهبود یافته و سرمایه‌گذاران تا حدی با ثبات بیشتری به معاملات می‌پردازند.
بررسی مهم‌ترین متغیرهای اثرگذار در هفته گذشته:
- پیش‌روی مذاکرات سیاسی و اثر روانی آن بر بازار: در ادامه سیگنال‌های مثبت غیررسمی از احتمال توافق در مذاکرات سیاسی، بازار همچنان نسبت به اخبار سیاسی حساس باقی مانده است. رشد شاخص‌ها در ابتدای هفته را می‌توان ناشی از همین گمانه‌زنی‌ها دانست که نشان‌دهنده وابستگی شدید بازار سرمایه ایران به ریسک‌های سیستماتیک است.
- افزایش ارزش معاملات خرد: رشد نسبی ارزش معاملات خرد در برخی صنایع، به‌ویژه در گروه‌های پالایشی، خودرویی و بانکی، نشانه‌ای از فعال شدن بخشی از نقدینگی و بازگشت آرام خریداران به بازار است. این اتفاق، اگرچه هنوز با استانداردهای بازارهای صعودی فاصله دارد، اما نسبت به ماه‌های قبل یک تغییر قابل توجه محسوب می‌شود.
- تقویت چشم‌انداز صنایع ریالی با توجه به تثبیت نرخ ارز: کاهش نرخ ارز و روند نزولی آن در هفته‌های اخیر شرایط را برای تحلیل‌پذیری بهتر صنایع ریالی فراهم کرده و به تقویت چشم‌انداز این گروه‌ها کمک کرده است. این موضوع به‌ویژه در گروه‌هایی مانند دارویی، غذایی و خودرویی قابل مشاهده بود.
آینده بازار؛ فرصت یا تهدید؟
اگرچه شرایط کلی بازار در هفته گذشته نسبت به هفته‌ها و ماه‌های قبل بهتر بود اما هنوز هم سایه تردید بر سر بازار سنگینی می‌کند. رفتار محتاطانه بسیاری از سرمایه‌گذاران و ایجاد فشار فروش در کلیت بازار در مواجهه با بازگشایی نمادهایی مانند خودرو نشان از شکنندگی فضای اعتماد است. به نظر می‌رسد بازار همچنان در مرحله پیش‌اعتماد قرار دارد و برای تثبیت روند صعودی فعلی، نیازمند محرک‌های قوی‌تر، اصلاحات سیاستی و کاهش ریسک‌های سیاسی و اقتصادی است.
جمع‌بندی و توصیه‌های راهبردی:
بازار سهام ایران در حال حاضر در مرحله بازسازی تدریجی اعتماد قرار گرفته است. حفظ ثبات فعلی و تداوم سیاست‌های حمایتی می‌تواند به تدریج زمینه‌ساز ورود دوباره نقدینگی و شکل‌گیری روندی باثبات‌تر شود. برای عبور از این مرحله، موارد زیر همچنان از اهمیت ویژه برخوردارند:
- پرهیز از تصمیمات خلق‌الساعه در سطح کلان و ارسال سیگنال‌های پایدار اقتصادی به بازار
- تسهیل تامین مالی بنگاه‌ها از طریق بورس و افزایش جذابیت بازار نسبت به بازارهای موازی
- انتشار دقیق، به‌موقع و شفاف اطلاعات مالی و عملکردی شرکت‌ها
در پایان باید تاکید کرد که بازار سهام ایران، علی‌رغم همه چالش‌ها، همچنان دارای ظرفیت‌های بالقوه قابل توجهی است. استمرار اقدامات اصلاحی، تقویت شفافیت و کاهش نااطمینانی می‌تواند این بازار را به مسیر توسعه بازگرداند. وضعیت بازار سهام در هفته گذشته بار دیگر نشان داد که سرمایه‌گذاران آماده بازگشت هستند به شرط آن‌که ضمن کاهش ریسک‌های سیاسی، محیط تصمیم‌گیری نیز عقلانی‌تر، باثبات‌تر و قابل‌پیش‌بینی‌تر شود.